Genetica


De erfelijke eigenschappen van een kat worden, als bij alle levende organismen, bepaald door de genen. Een kat heeft 19 paar chromosomen, elke chromosoom is gevormd uit een reep DNA (Double Deoxyribonucleic Acid), die op zijn beurt weer bestaat uit duizenden stukjes, genen genaamd. Het geslacht is afhankelijk van de X en de Y chromosomen. Poezen zijn XX en katers XY. Een poes geeft dus alleen maar X door, de kater bepaald het geslacht van een kitten. Chromosomen bevatten alle erfelijke eigenschappen, zoals de bouw, de vacht lengte, de tekening van de vacht, het karakter, etc. en ook de kleur.

Alle katten hebben een gen voor rood. Rood komt alleen op de X voor en is dus geslachtsgebonden. Het X chromosoom met het gen voor rood word aangeduid met XO, O is voor dominant rood. De kat is dus zichtbaar rood of heeft rode vlekken(schildpad). Het X chromsoom zonder het gen voor rood is Xo, o voor recessief rood. De kat is nu elke andere kleur(alle andere kleuren zijn een variatie op zwart,bv. blauw en chocolate). Een kater heeft maar ččn X en is dus XOY(rood) of XoY(zwart). Een poes kan zijn XoXo(zwart); XOXo of XoXO(schildpad) of XOXO(rood). Rode poezen hebben dus altijd een rode vader, rode katers altijd een rode of schildpad moeder.

Alle katten dragen in hun chromosomen een gen voor een harde of verdunde kleuren. Voor harde kleuren is dat het gen D en voor verdunde kleuren d. Het gen voor harde of echte kleuren D is dominant ten opzichte van het gen voor verdunde kleuren d. Is de kat homozygoot voor harde kleuren DD(zwart, chocolate of bruin, cinnamon, rood of schildpad) krijg je een kat met harde kleuren. Is de kat hetrozygoot Dd(dus een gen met verdunde en een gen met harde kleuren) krijg je een kat die zichtbaar een harde kleur heeft, maar wel een verdunde kleur kan vererfen. Als een kat homozygoot de verdunde gen heeft dd, krijg je een kat met zichtbaar verdunde kleuren(blauw, lilac, fawn, creme of blauw creme).

De haar kleur word geproduceerd door de huidcellen die het pigment in de haren als het ware voeden. Het inhibator gen, gen I, houdt het pigment tegen in het begin van de haren. Dit zorgt voor een variateit van subtielen patronen, die veranderd van kleur als de kat beweegt. Bij een effen kat krijg je dan smoke, met een witte ondervacht. Bij gestreepte katten is het zilver en iets moeilijker te zien, deze hebben vaak een lichte of witte ondervacht. Het gen I kan op vele malen in de vacht voorkomen, een kat met een hoop gen I krijgt een hele lichte vacht met een klein gekleurd topje(shaded).

Het gen I is niet het enige gen die de kleuren in de haren hun plek wijst. Het regelt ook de temperatuur gevoelige extremiteiten, deze worden points genoemd. Point katten hebben een lichte lichaams kleur en donkere "points", dit zijn hum oren, voeten, staart, en neus. Point katten hebben een warmte gevoelig enzym in hun pigment-cellen in de huid, die hun patroon veroorzaakt. Bij de normale lichaams temperatuur is de vacht het lichtst, bij de koude punten word het enzym geactiveerd en krijgt een donkere kleur. Omdat het temperatuur gevoelig is worden deze kittens wit geboren. Katten uit een koude omgeving worden donkerder dan katten uit een warme omgeving, alle point katten worden ook donkerder naar mate zij ouder worden.

Alle katten dragen ook een bepaald patroon, ook de effen gekleurde katten. Geneticie noemen het dominante agoeti gen A. Effen katten hebben een genetisch recessief gen voor agoeti, non agoeti gen a. Een effen kat is dus homozygoot aa. Een hetrozygote kat Aa heeft dus een tabby patroon, maar kan wel effen vererfen. Een homozygote kat AA heeft een tabby patroon en alle zijn kittens zullen dat ook hebben. De tabby genen hebben nog verschillende patronen, somige zijn dominant en andere recessief. Ticked is het meest dominant van alle patronen. Gestreept is dominant over gemarmerd, gevlekt en effen, maar niet over ticked. Gevlekt is dominant over gemarmerd en effen, gemarmerd is alleen dominant over effen.

Witte aftekening is dominant over geheel gekleurd. Een kat met wit kan het gen SS of Ss hebben, met Ss kan de kat wel zonder wit vererfen, SS kan alleen kittens met wit geven. Een kat met het gen ss heeft geen witte aftekening. Wit haar heeft geen kleur producerend pigment. Geheel witte katten hebben een dominant gen W. De witte kat draagt wel een kleur(die is terug te halen bij de(groot) ouders of door te fokken), maar is niet te zien. Doofheid word wel geassociëerd met het gen W en S, al hoewel het het meer voorkomt bij witte katten met blauwe ogen, als bij witte katten met groene, odd eyed en gele ogen. Witte katten zijn geen albino katten, albino katten hebben ook geen kleur in de ogen

De EMS codes


De EMS codes zijn :
a  - Blauw, het lijkt op grijs en kan varieren tussen donker grijs en licht duif grijs, het is een verdunning van zwart.
b  - Chocolate, chocolade bruin, het is een verdunning van zwart met het blauwe gen.
c  - Lilac, licht parelmoer grijs, het is een verdunning van chocolate.
d  - Rood, het varieerd van gember kleurig tot oranje tot geel, ook wel omschreven als marmelade kleurig. Alle rode katten hebben een streep patroon, de meeste rode katten zijn katers.
e  - Creme, het lijkt op een licht rood of een mix tussen wit en rood, het is een verdunning van rood.
f  - Zwart schildpad, ook wel bekend als lapjes kat of drie kleur, dit zijn bijna altijd poezen.
g  - Blauw schildpad (verdunning van zwart schildpad).
h  - Chocolate schildpad.
j  - Lilac schildpad.
n  - Zwart.
o  - Cinnamon, kaneel kleurig, is ook een verdunning van zwart met ook een deel van het blauwe gen.
p  - Fawn, koffie met melk kleur of caramel kleurig, is een verdunning van cinnamon.
q  - Cinnamon schildpad.
r  - Fawn schildpad.
s  - Zilver of smoke, bij zilver heeft de kat een lichte kleur bij de basis van de haren, alle kleuren kunnen ook zilver dragen. Smoke is haast hetzelfde, alleen de haren gaan langzaam van licht bij de basis naar donkerder naar de top. Smoke is effen.
y  - Golden.
x  - Een kleur die nog niet is erkend voor dit ras. De kleuren Chocolate, Lilac, Cinnamon en Fawn zijn bij de Noorse Boskat nog niet erkend.
w  - Wit dit is een term voor een geheel witte (gentisch witte) kat.

Patronen :
01  - Van tekening
02  - Harlekijn tekening
03  - Bi-color
04  - Mitted
09  - Een onbekende hoeveelheid wit.
11  - Shaded
12  - Chinchilla of Shell
21  - Een onbekende tabby patroon, alle tabby's hebben een M op hun voorhoofd een strepen op hun poten.
22  - Blotched of gemarmerde tabby, ook bekend als de klassieke tabby, een kat met een gemarmerd patroon.
23  - Mackerel of makreel tabby, een gestreepte kat, populair genoemd als tiger streep.
24  - Spotted of gevlekte tabby, een gevlekte kat, de vlekken volgen de strepen van een makreel tabby.
25  - Ticked of geringde tabby, het lichaam is dan gecamoufleerd gekleurd, net als een wild konijn.
31  - Burmese kleur
32  - Tonkanese kleur
33  - Pointed


Oog kleuren :
61  - Blauwe ogen.
62  - Gele, gouden of oranje ogen.
63  - Odd eyed, ččn oog is blauw het andere kan groen geel of oranje zijn.
64  - Groene ogen.
65  - Burmese oogkleur
66  - Tonkanese oogkleur
67  - Pointed oogkleur.


Wat andere namen en termen :

Non agoeti :
Effen of smoke.

Agoeti :
En kat met een tabby patroon, de meeste individuele haren zijn duidelijk
gestreept of geringd in 2 of meer kleuren, meestal donker en licht.

Thumbmark of geboorte vlek :
Een meestal donkere vlek bijna die alle geheel witte katten hebben bij de geboorte, deze vlek verdwijnt meestal voordat de kat 1 jaar oud is.

Rufous of polygenen :
Dit is een term voor de genen die er voor zorgen dat de kleur warmer word. Een zwart gestreepte(brown tabby) kan varieren van grijs, tot abrikoos kleur, tot diep bruin, met zwarte strepen. De warme achtergrond kleur word veroorzaakt door de polygenen.

Golden of goud kleur :
Een populaire term voor een heel warm gekleurde kat met een hoop polygenen, dit is variatie van zwart tabby.

Ghostmark of geesttekening :
Een tabby patroon die je bij een jong effen gekleurd kitten